Στο παρόν άρθρο σας παρουσιάζουμε τις αλλαγές στη διαδικασία έκδοσης συναινετικού διαζυγίου.
Με τις διατάξεις του άρθρου 22 του Ν. 4509/2017 (ΦΕΚ 201 Α/22-12-2017) είχαν αντικατασταθεί οι διατάξεις των άρθρων 1438 και 1441 του Αστικού Κώδικα, σύμφωνα με τις οποίες το συναινετικό διαζύγιο απαγγελλόταν με αμετάκλητη δικαστική απόφαση, και έπειτα ορίστηκε ότι η συναινετική λύση του γάμου χωρούσε μόνο με συμβολαιογραφικό έγγραφο.
Εν συνεχεία και με τις διατάξεις του νόμου 4800/2021 (ΦΕΚ Τεύχος A’ 81/21.05.2021) εισήχθη για πρώτη φορά η δυνατότητα λύσης του γάμου με ηλεκτρονικά μέσα με αποτέλεσμα οι σύζυγοι να μπορούν πλέον, είτε με έγγραφη συμφωνία είτε με κοινή ψηφιακή δήλωση, να λύσουν τον γάμο τους. Σκοπός της ανωτέρω αλλαγής με τη θέσπιση του ‘’ άυλου συναινετικού διαζυγίου’’ ήταν η απλοποίηση της διαδικασίας της έκδοσής του και η διευκόλυνση των προσώπων που επιθυμούν τη λύση του γάμου τους.
Για την έναρξη της διαδικασίας απαιτούνται:
α) Ληξιαρχική πράξη του γάμου
β) Πιστοποιητικό οικογενειακής κατάστασης
και
γ) Αντίγραφα δελτίων ταυτότητας των συζύγων.
Η διαδικασία έκδοσης συναινετικού διαζυγίου δύναται να γίνει είτε με την παρουσία των συζύγων σε όλα τα στάδια είτε χωρίς την παρουσία τους, εφόσον εξουσιοδοτήσουν τους πληρεξουσίους δικηγόρους τους με ειδικό συμβολαιογραφικό πληρεξούσιο είτε με ηλεκτρονικά μέσα- με κοινή ψηφιακή δήλωση των συζύγων.
Στην πρώτη περίπτωση, η διαδικασία έκδοσης διαζυγίου ολοκληρώνεται ακολουθώντας τα κάτωθι στάδια:
1ο στάδιο: Υπογραφή της έγγραφης συμφωνίας μεταξύ των συζύγων με την παρουσία των πληρεξουσίων δικηγόρων τους με το γνήσιο της υπογραφής τους να βεβαιώνεται στη Γραμματεία του αρμόδιου Ειρηνοδικείου.
2ο στάδιο: Παρέλευση 10 ημερών από την επομένη της ημερομηνίας θεώρησης του γνησίου της υπογραφής των συζύγων επί της εγγράφου συμφωνίας από τη Γραμματεία του Ειρηνοδικείου και υπογραφή της σχετικής συμβολαιογραφικής πράξης λύσης του γάμου στο Συμβολαιογράφο παρουσία των πληρεξουσίων δικηγόρων τους.
3ο στάδιο (υποχρεωτικό μονάχα εάν έχει τελεστεί θρησκευτικός γάμος): Λήψη εισαγγελικής παραγγελίας από έναν εκ των συζύγων, προκειμένου να λυθεί πνευματικά ο γάμος από την Ιερά Μητρόπολη στην οποία ανήκει ο ιερός ναός όπου τελέστηκε ο γάμος και η λήψη του σχετικού έγγραφου από την Ιερά Μητρόπολη.
4ο στάδιο Κατάθεση αντιγράφου της συμβολαιογραφικής πράξης (και της τυχόν πνευματικής λύσης του γάμου) από έναν εκ των συζύγων στο ληξιαρχείο, όπου έχει καταχωρισθεί η σύσταση του γάμου.
Στη δεύτερη περίπτωση, η διαδικασία έκδοσης διαζυγίου ολοκληρώνεται ακολουθώντας τα κάτωθι στάδια:
1ο στάδιο: Υπογραφή συμβολαιογραφικού πληρεξουσίου από τους συζύγους με το οποίο παρέχουν την εντολή στους πληρεξουσίους δικηγόρους να προβούν α) στην υπογραφή της κοινής συμφωνίας, η οποία ενσωματώνεται στο πληρεξούσιο, β) στην αίτηση για έκδοση της ληξιαρχικής πράξης γάμου και του πιστοποιητικού οικογενειακής κατάστασης, αν δεν τα προσκομίζουν οι σύζυγοι, και στην παραλαβή τους, γ) στην υπογραφή της συμβολαιογραφικής πράξης της συναινετικής λύσης του γάμου, δ) στην κατάθεση της πράξης στο αρμόδιο Ληξιαρχείο. Αν έχει τελεσθεί θρησκευτικός γάμος, να αιτείται από τον αρμόδιο Εισαγγελέα την παραγγελία προς τον αρμόδιο Μητροπολίτη για την πνευματική λύση αυτού και να παραλαμβάνει από τον Μητροπολίτη το σχετικό έγγραφο, το οποίο κατατίθεται στο Ληξιαρχείο μαζί με τα υπόλοιπα έγγραφα (αντίγραφο συμβολαιογραφικής πράξης και αίτηση με την επ’ αυτής εισαγγελική παραγγελία).
2ο στάδιο: Παρέλευση 10 ημερών από την επομένη της ημερομηνίας σύναψης της έγγραφης συμφωνίας από τους εφοδιασμένους με ειδικό συμβολαιογραφικό πληρεξούσιο δικηγόρους των συζύγων και υπογραφή της σχετικής συμβολαιογραφικής πράξης λύσης του γάμου στο Συμβολαιογράφο από τους πληρεξούσιους δικηγόρους εντός μηνός από τη χορήγηση της συμβολαιογραφικής πληρεξουσιότητας.
3ο στάδιο (υποχρεωτικό μονάχα εάν υπάρχει θρησκευτικός γάμος) Λήψη εισαγγελικής παραγγελίας από έναν εκ των πληρεξουσίων δικηγόρων προκειμένου να λυθεί πνευματικά ο γάμος από την Ιερά Μητρόπολη στην οποία ανήκει ο ιερός ναός όπου τελέστηκε ο γάμος και η λήψη του σχετικού έγγραφου από την Ιερά Μητρόπολη.
4ο στάδιο Κατάθεση αντιγράφου της συμβολαιογραφικής πράξης (και της τυχόν πνευματικής λύσης του γάμου) από έναν εκ των πληρεξουσίων δικηγόρων στο ληξιαρχείο όπου έχει καταχωρισθεί η σύσταση του γάμου.
Στην τρίτη περίπτωση, του άυλου συναινετικού διαζυγίου, η οποία έχει προβλεφθεί με το νέο νόμο 4800/2021 η διαδικασία έκδοσης διαζυγίου ολοκληρώνεται ακολουθώντας τα κάτωθι στάδια:
1ο στάδιο Στο πρώτο αυτό στάδιο πρέπει να γίνει αρχικά είσοδος μέσα από την Ενιαία Ψηφιακή Πύλη της Δημόσιας Διοίκησης και επιλογή από τις δυνατότητες εισόδου στην ηλεκτρονική εφαρμογή του άυλου συναινετικού διαζυγίου οι οποίες είναι α) ως δικηγόροι β) ως συμβολαιογράφοι και γ) ως σύζυγοι. Η διαδικασία θα ξεκινήσει από τον έναν από τους δύο δικηγόρους των συζύγων με τους κωδικούς του από την πλατφόρμα <<PORTAL OLOMELEIA>> και επιλέγοντας το βήμα <<δημιουργία νέας υπόθεσης>> καταχωρεί τα ακόλουθα: α)τον αριθμό της ληξιαρχικής πράξης γάμου, τον τόμο, το έτος, β)τον κωδικό Ληξιαρχείου που το εξέδωσε και γ)το επώνυμο ενός εκ των συζύγων. Εναλλακτικά, παρέχεται εκ της εφαρμογής η δυνατότητα καταχώρησης είτε των Α.Φ.Μ., είτε των Α.Μ.Κ.Α. των δύο (2) συζύγων και το επώνυμο ενός εκ των συζύγων.
2ο στάδιο Με την ανωτέρω διαδικασία ανακτώνται αυτόματα μέσω του Κέντρου Διαλειτουργικότητας της Γενικής Γραμματείας Πληροφοριακών Συστημάτων Δημόσιας Διοίκησης του Υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης τα ακόλουθα στοιχεία από το Μητρώο Πολιτών: α)όνομα, επώνυμο, Α.Φ.Μ και Α.Μ.Κ.Α αυτών, β)το είδος του γάμου (θρησκευτικός ή πολιτικός), γ) ο αριθμός των τέκνων αν υπάρχουν καθώς και τα στοιχεία αυτών.
Διευκρίνηση : Η διαδικασία δεν είναι δυνατό να προχωρήσει στην περίπτωση όπου δεν έχει τηρηθεί η ορθή καταχώρηση των ανωτέρω στοιχείων.
3ο στάδιο Στο στάδιο αυτό ο δικηγόρος που είχε αναλάβει την εκκίνηση της διαδικασίας καταχωρεί στο πεδίο όπου προβάλλεται στην εφαρμογή το τελικό πια σχέδιο του ιδιωτικού συμφωνητικού καταχωρώντας εν συνεχεία τα στοιχεία του δικηγόρου και του συμβολαιογράφου για την εν λόγω υπόθεση. Εν συνεχεία και με τα βήματα αυτά οι συύζυγοι καθ΄ς και ο δικηγόρος αλλά και ο/η συμβολαιογράφος θα λάβουν ηλεκτρονική ενημέρωση την οποία πρέπει να αποδεχθούν για να εκκινηθεί η διαδικασία και από τη δική τους πλευρά.
Διευκρίνηση: Τα μέρη έχουν το δικαίωμα να προβούν στην ακύρωση της ανωτέρω διαδικασίας και στην περίπτωση αυτή θα πρέπει να αναφέρουν υποχρεωτικά το λόγο για τον οποίο δεν μεσολάβησε η συνέχεια της διαδικασίας εκ μέρους τους. Για την ακύρωση της διαδικασίας θα ενημερωθούν όλα τα μέρη.
4ο στάδιο Στο συγκερμένο στάδιο, οι σύζυγοι εισέρχονται στην πλατφόρμα με τη χρήση των κωδικών taxisnet, και κατόπιν μελέτης του ιδιωτικού συμφωνητικού που έχει ήδη εγκριθεί από τους δικηγόρους τουςθα προβούν είτε στην έγκρση είτε στην απόρριψη του καταχωρώντας τα στοιχεία που υποδεικνύονται από την πλατφόρμα. Μετά από την έγκριση του ιδιωτικού συμφωνητικού και από τους δύο συζύγους ακολουθεί η ενημέρωση όλων των μερών ηλεκτρονικώς περί έγκρισης και ξεκινά η έναρξη της παρέλευσης του αναγκαίου 10 ήμερου που επιβάλλει το άρθρο 1441 του ΑΚ. Μετά τη παρέλευση των 10 ημερών από το χρονικό σημείο της έγκρισης του ιδιωτικού συμφωνητικού που είχαν επεξεργαστεί οι δικηγόροι τους, ολοκληρώνεται η διαδικασία.
Διευκρίνηση : Από τη στιγμή της ολοκλήρωσης της διαδικασίας δεν προβλέπεται η δυνατότητα από την πλατφόρμα ώστε να υπαναχωρήσουν τα μέρη ηλεκτρονικά. Σε αυτή την περίπτωση υποχρεωτικά η εν λόγω υπαναχώρηση θα μεσολαβήσει κατόπιν συνεννόησης με τον/την συμβολαιογράφο.
5ο στάδιο Μόλις παρέλθει το 10ήμερο ο συμβολαιογράφος κατόπιν ενημέρωσής του από την πλατφόρμα, θα συνδεθεί σε αυτήν, έχοντας τη δυνατότητα να επεξεργαστεί το συμβολαιογραφικό έγγραφο λύσεως γάμου. Η τελική πράξη θα εγκριθεί από τους συζύγους και τους δικηγόρους τους είτε ηλεκτρονικά είτε εκτός αυτής .
6ο στάδιο Μετά την ανωτέρω έγκριση ο συμβολαιογράφος θα προβεί στην οριστικοποίηση του διαζυγίου το οποίο θα λάβει τον αντίστοιχο αριθμό με την ημερομηνία σύνταξης της πράξης. Τα μέρη θα λάβουν ηλεκτρονική ενημέρωση με την ολοκλήρωση της διαδικασίας.
Διευκρίνηση : Στην περίπτωση του θρησκευτικού γάμου οι σύζυγοι ενημερώνονται ηλεκτρονικά για την υποχρέωση πνευματικής λύσης του γάμου τους . Συνεπώς ο συμβολαιογράφος θα πρέπει μέσω εφαρμογής να συμπληρώσει τα στοιχεία της απόφασης της πνευματικής λύσης του γάμου, δηλαδή την ημερομηνία της έκδοσής της, την αρμόδια Μητρόπολη και τον αριθμό πρωτοκόλλου .
Πιο αναλυτικά, το νέο άρθρο 1441 του Αστικού Κώδικα προβλέπει τα εξής:
1.Οι σύζυγοι μπορούν, με έγγραφη συμφωνία ή κοινή ψηφιακή δήλωση, να λύσουν τον γάμο τους. Η έγγραφη συμφωνία καταρτίζεται μεταξύ των συζύγων ή η κοινή ψηφιακή δήλωση υποβάλλεται από αυτούς με την παρουσία ή με ψηφιακή σύμπραξη πληρεξούσιου δικηγόρου αντίστοιχα για καθέναν από αυτούς. Όταν η συμφωνία είναι έγγραφη, υπογράφεται από τους ίδιους και από τους πληρεξούσιους δικηγόρους τους ή μόνο από τους τελευταίους, εφόσον είναι εφοδιασμένοι με ειδικό πληρεξούσιο. Η πληρεξουσιότητα πρέπει να έχει δοθεί μέσα στον τελευταίο μήνα πριν από την υπογραφή της συμφωνίας.
Διευκρίνιση: Η έγγραφη συμφωνία αποτελεί ένα ιδιωτικό συμφωνητικό, το οποίο συντάσσεται από τους πληρεξούσιους δικηγόρους των συζύγων και όχι από τον συμβολαιογράφο. Επίσης, απαιτείται ο κάθε σύζυγος να έχει το δικό του πληρεξούσιο δικηγόρο και δεν δύναται ένας δικηγόρος να εκπροσωπήσει και τους δύο συζύγους.
2. Αν υπάρχουν ανήλικα τέκνα, για να λυθεί ο γάμος, πρέπει με την έγγραφη συμφωνία ή την κοινή ψηφιακή δήλωση της παρ. 1 ή με άλλη συμφωνία μεταξύ των συζύγων, που καταρτίζεται, όπως ορίζεται στην παρ. 1, να ρυθμίζεται η κατανομή της γονικής μέριμνας και ιδίως η επιμέλεια των τέκνων, ο τόπος διαμονής τους, ο γονέας με τον οποίο διαμένουν, η επικοινωνία τους με τον άλλο γονέα και η διατροφή τους. Η ανωτέρω έγγραφη συμφωνία ή η κοινή ψηφιακή δήλωση ισχύει για τουλάχιστον δύο (2) έτη και παρατείνεται αυτοδικαίως, εκτός αν κάποιος από τους δύο γονείς δηλώσει εγγράφως στον άλλο γονέα, πριν τη λήξη του συμφωνημένου χρόνου, ότι δεν επιθυμεί την παράτασή της.
Διευκρίνιση: Επομένως, εάν υπάρχουν ανήλικα τέκνα, δεν μπορεί να λυθεί συναινετικά ο γάμος όταν οι γονείς-σύζυγοι δεν έχουν έρθει σε συμφωνία σε σχέση με την επιμέλεια-διατροφή-επικοινωνία των τέκνων. Μετά το πέρας της χρονικής ισχύος της συμφωνίας για την επιμέλεια – επικοινωνία – διατροφή των τέκνων, απαιτείται να υπογραφεί νέα συμφωνία για τα επόμενα 2 έως 3 έτη ενώπιον του συμβολαιογράφου με την ίδια ακριβώς διαδικασία.
3.α) Η έγγραφη συμφωνία για τη λύση του γάμου, καθώς και κάθε χωριστή συμφωνία για την κατανομή της γονικής μέριμνας, την επιμέλεια, τον τόπο διαμονής, την επικοινωνία και τη διατροφή των ανηλίκων τέκνων, υποβάλλονται από τους πληρεξουσίους δικηγόρους του κάθε συζύγου μαζί με τα ειδικά πληρεξούσια σε συμβολαιογράφο.
Διευκρίνιση: Η έγγραφη συμφωνία για τη λύση του γάμου, καθώς και η συμφωνία για την επιμέλεια, την επικοινωνία και τη διατροφή των ανήλικων τέκνων περιλαμβάνονται σε ένα ιδιωτικό συμφωνητικό. Ειδικά πληρεξούσια απαιτούνται και προσκομίζονται μονάχα εάν οι σύζυγοι αποφασίσουν να απέχουν από όλη τη διαδικασία έκδοσης διαζυγίου και αναθέσουν αυτοί στους πληρεξούσιους δικηγόρους τους.
3.β) Η κατάρτιση της συμβολαιογραφικής πράξης της παρ. 4 απέχει τουλάχιστον δέκα (10) ημέρες από την έγγραφη συμφωνία των συζύγων ή την κοινή ψηφιακή δήλωση. Η ημερομηνία της έγγραφης συμφωνίας των συζύγων αποδεικνύεται με βεβαίωση του γνησίου της υπογραφής αυτών. Βεβαίωση του γνησίου της υπογραφής των συζύγων δεν απαιτείται στην περίπτωση υποβολής κοινής ψηφιακής δήλωσης.
4. Ο συμβολαιογράφος συντάσσει πράξη με την οποία βεβαιώνει τη λύση του γάμου, επικυρώνει τις συμφωνίες των συζύγων και τις ενσωματώνει σε αυτή. Τη συμβολαιογραφική πράξη υπογράφουν ή εγκρίνουν με ηλεκτρονικά μέσα οι σύζυγοι και οι πληρεξούσιοι δικηγόροι τους ή μόνο οι τελευταίοι, εφόσον είναι εφοδιασμένοι με ειδικό πληρεξούσιο. Η πληρεξουσιότητα δίδεται τον τελευταίο μήνα πριν από την υπογραφή της πράξης. Όταν η βεβαίωση αφορά στην επιμέλεια, επικοινωνία και διατροφή των ανηλίκων τέκνων, η πράξη αποτελεί εκτελεστό τίτλο, εφόσον έχουν συμπεριληφθεί στη συμφωνία οι ρυθμίσεις των άρθρων 950 και 951 του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας. Μετά τη λήξη ισχύος της επικυρωμένης συμφωνίας, μπορεί να ρυθμίζονται η επιμέλεια, η επικοινωνία και η διατροφή των τέκνων για περαιτέρω χρονικό διάστημα με νέα συμφωνία και με την ίδια διαδικασία.
Διευκρίνιση: Η έννοια του εκτελεστού τίτλου στη συμφωνία που αφορά την επιμέλεια, επικοινωνία και διατροφή των ανήλικων τέκνων, σημαίνει ότι σε περίπτωση αθέτησης της συμφωνίας από έναν εκ των συζύγων, ο έτερος σύζυγος δύναται, χωρίς την έκδοση δικαστικής απόφασης (επομένως χωρίς να απαιτείται να περιμένει τη χρονοβόρα και κοστοβόρα διαδικασία έκδοσης δικαστικής απόφασης) να απαιτήσει τη συμμόρφωση του συζύγου που παραβιάζει τους όρους της συμφωνίας και σε περίπτωση μη συμμόρφωσης να επιβάλει τα μέτρα που ορίζονται στα άρθρα 950 και 951 ΚΠολΔ, δηλαδή:
Α) σε περίπτωση που ο γονέας που δεν έχει την επιμέλεια του τέκνου δεν αποδίδει ή δεν παραδίδει το τέκνο στο γονέα που έχει την επιμέλεια, τότε κινδυνεύει με την επιβολή χρηματικής ποινής ως 100.000 ευρώ και προσωπική κράτηση έως ένα έτος.
Β) σε περίπτωση που ο γονέας που έχει την επιμέλεια παρεμποδίζει το δικαίωμα επικοινωνίας του γονέα, όπως αυτό καθορίζεται στην έγγραφη συμφωνία, τότε κινδυνεύει με την επιβολή χρηματικής ποινής ως 100.000 ευρώ και προσωπική κράτηση έως ένα έτος.
Γ) σε περίπτωση που ο γονέας που υποχρεούται σε καταβολή διατροφής δεν καταβάλει το ποσό που έχει συμφωνηθεί στην έγγραφη συμφωνία, τότε κινδυνεύει με κατάσχεση εις βάρος της περιουσίας του.
5. Η λύση του γάμου επέρχεται με την κατάθεση αντιγράφου της συμβολαιογραφικής πράξης στο ληξιαρχείο όπου έχει κατατεθεί η σύσταση του γάμου, ή με ενημέρωση του ληξιαρχείου με χρήση Τεχνολογιών Πληροφορικής και Επικοινωνιών.».
Διευκρίνιση: Ο γάμος θεωρείται ότι έχει λυθεί από την καταχώρηση της συμβολαιογραφικής πράξης στο ληξιαρχείο. Δίχως την καταχώρηση αυτή, ο γάμος δεν έχει λυθεί.
